تگ - کاهو

خانم‌ها بعد از سپری کردن زایمانشان، لازم است به نیازهای بدنشان پاسخ دهند. یعنی در دوران شیردهی هر خانمی هم باید طوری نیازهای روزانه تغذیه‌ای خود را تامین کند که بتواند شیر کافی تولید کند. برای این منظور به طور متوسط حداقل ۵۰۰ کالری بیش از حد مورد نیاز خود باید غذا مصرف کند. (خانم‌ها در دوران شیردهی بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ سی‌سی شیر در روز تولید می‌کنند)...

تغذیه در دوران شیردهی

منابع ویتامین A، B۱۲، آهن، ید و البته کلسیم و ویتامین D جزو مواد مغذی بسیار مهمی هستند که خانم باردار باید مصرف کند تا نیازهای روزانه‌اش برطرف شود. خانم شیرده خیلی زیاد تشنه می‌شود پس به مصرف آب و مایعات نیز نیاز شدیدی دارد.

به طور کلی غذای خانم شیرده در درجه اول باید شامل پروتئین حیوانی با کیفیت بالا باشد تا ویتامین B۱۲ و آهن به اندازه به بدنش برسد و سپس میوه و سبزی باید در برنامه غذایی‌اش گنجانده شود تا ویتامین‌های مورد نیازش تامین شود و به ویژه ویتامین C باید به اندازه کافی به بدن برسد تا آهن به خوبی جذب شود. ضمنا لازم است به اندازه کافی لبنیات مصرف کند تا کلسیم بدن تامین شود و از آفتاب کافی هم بهره ببرد تا بدن دچار کمبود ویتامین D نشود.

برای برطرف‌کردن تمام این نیازها لازم است ۵ وعده غذا بخورد یعنی ۲ میان‌وعده هم مصرف کند تا نیازهایش رفع شود.

غیر از غذاخوردن، پرهیزهای یک خانم شیرده هم بسیار مهم است؛ پرهیز از استعمال دخانیات و مصرف هر ماده غذایی الکل‌دار یا کافئین‌دار و کاهش مصرف غذاهای نفخ‌دار. در صورتی که خانم شیردهی غذاهای نفاخ یا بدبو مصرف کند، این حالت بلافاصله به شیر منتقل می‌شود و شیرخوار هم ممکن است نفخ کند یا به تغییر بوی شیر عکس‌العمل نشان دهد و تمایلش به خوردن شیر کمتر شود.

رمضان و تشنگی
قطع مصرف نوشیدنی ها و خوراک های تری بخش و خنکی بخش، در کنار مواجهه با گرمای خورشید و عوامل گرم کننده دیگر مانند حرکت بدنی و غیربدنی، به ویژه در فرد جوان گرم مزاج، موجب کاهش رطوبت بدن و غلبه گرمی و خشکی بر قلب و کبد و معده می شود و روح های طبی سه گانه نیز از تعادل بیرون می روند و فرد دچار تشنگی زیاد و عطش میشود. البته عطش های مرضی ناشی از وجود ماده نامناسب در معده یا سومزاج های گرم قلب نیز وجود دارند که ربط چندانی به روزه داری ندارند و شاید در این ماه تشدید شوند و لازم است با مراجعه به درمانگاه های طب سنتی ایران، درمان شوند. این وضعیت موجب خشکی پوست و مزاج، مشکلات روحی، عدم تمرکز، افکار بد، کم خوابی و بدخوابی، عصبیت و تحریک پذیری و بی قراری و... به ویژه در افراد گرم و خشک مزاج می شود. همه غذاها و ادویه گرم و خشک، غذاهای مولد صفرا، خوراکهای چرب و سرخ کردنی ها، کارهای بدنی زیاد، مواجهه با گرمای روز و تابش آفتاب، بوها، فکرها، استرس ها و احساساتی که موجب افزایش گرمی در مغز و قلب و معده و کبد شوند موجب افزایش تشنگی می شوند.

خوردنیهای ضد تشنگی

نخستین گام در کاهش عطش در روزه داری، پرهیز از عوامل زمینه ای بالاست. اما در وعده های سحر و افطار نیز می توان با خوردن خورش های همراه با آلو، تمبرهندی و زرشک، پرهیز از خوردن چربیها و خوراکیهای چرب، پرهیز از خوردن میوه های گرمسیری چون موز و انبه که زیاده روی در خوردن آنها موجب افزایش غلظت خون میشود، پرهیز از خوردنی های عطش آور چون بادنجان، کشک، ماکارونی، ماهی و کنسروها، مصرف کمتر شیرینی ها، به ویژه شیرینی های قنادی چون زولبیا و بامیه یا پشمک، نوشیدن شربت های سرکه شیره، سکنجبین یا شربت ابلیمو یا شربت بیدمشک یا گلاب یا آب آلو، تمبر یا زرشک، نوشیدن عرق کاسنی به تنهایی یا همراه با یک قاشق چایخوری تخم خرفه و نوشیدن ماءالشعیر طبی به جای آب و چای، از ایجاد تشنگی زیاد در طول روز پیشگیری کرد. بهتر است در وعده سحر از مصرف خوردنیهای ادرارآور مانند هندوانه و چای پررنگ نیز پرهیز شود.
کاهو و ما الشعیر طبی بخورید
هنگام گرسنگی و تشنگی، به ویژه در فصل تابستان که از یک سو، طول زمان روزه و از سوی دیگر، گرمای هوا بدن ما را تحت تاثیر خود قرار میدهد، بدن انسان دچار کم آبی و کاهش قند خون میشود و به مرحله سوخت و ساز چربی ها وارد می شود. در نتیجه این تغییرات، ممکن است احساس ضعف، بی حالی، کم حوصلگی، بوی بد دهان، تغییرات روحی و روانی و تغییر در برخی عملکردهای مغزی ایجاد شود. این تغییرات به ویژه در روزهای آغازین ماه مبارک رمضان، و همچنین در افرادی که عادت به پرخوری و پرنوشی دارند، نمود شدیدتری خواهد داشت.

اما از سوی دیگر، روزه، به علت کاهش تولید اخلاط خام و همچنین خلط خون (دم)، موجب رفع پُری (امتلا) دستگاه گوارش و عروق می شود؛ در حالی که بسیاری از بیماریهای مهم، شایع و ناتوان کننده زمانه ما، مانند پرفشاری خون، قند و چربی خون بالا، نقرس، برخی مشکلات قلبی-عروقی، چاقی ها و... ناشی از همین «امتلا» هستند.

پس یادمان باشد که فلسفه طبی روزه داری، تحمل کمی گرسنگی و تشنگی است و نباید آن قدر بخوریم و بیاشامیم که خدای نکرده گرسنه یا تشنه نشویم! در یک روزه داری مناسب، توقع داریم بسیاری از افراد، دست کم نیم تا یک ونیم کیلو کاهش وزن داشته باشند. روزه داری یک تدبیر درمانی است و مثلا بیش از هر داروی ضد چاقی، چربی سوز و... موجب دفع رطوبت های زائد بدن و کاهش وزن و سایز و معتدل شدن مزاج بدن می شود. نشانه های این اعتدال را می توان به صورت کاهش سنگینی و لختی بدن و بازگشت به سلامتی مشاهده کرد. قوانین پایه ای درست خوردن و درست آشامیدن، باید به طور ویژه در طول رمضان مورد توجه باشند؛ باید فقط در زمان گرسنگی واقعی شروع به خوردن کنیم و پیش از سیرشدن دست از خوردن بکشیم؛ حتما ساده بخوریم و از مصرف خوردنیهای مختلف، پشت سرهم خودداری کنیم؛ از خوردن سالاد، ماست، ترشی های زیاد و نوشیدنیهای مختلف در کنار غذای اصلی پرهیز کنیم و تا جای ممکن از زیتون، هویج پخته و سبزی خوردن استفاده کنیم، مگر آنکه منع پزشکی خاصی یا توصیه ویژه ای داشته باشیم؛ و دیگر اینکه خوردنی هایی چون شله زرد، شیربرنج، حلوا، حلوا ارده و... یک وعده غذایی هستند و بهتر است از زیاد خوردن انها در کنار دیگر غذاها پرهیز کنیم.

کاهش تشنگی با زبان روزه
روشهایی برای کاهش عطش :
- بوییدن سیب گلاب، خیار، لیمو و گلاب

-اسپری کردن گلاب خنک در فضای اتاق و شست وشوی سر و گردن و سینه با آب خنک یا گلاب .

- تنفس هوا و نسیم خنک که حرارت زائد قلب را کاهش  میدهد.

- خواب روزانه حدود یک ساعت که بهتر است در حدود پیش از ظهر باشد یا دستکم نزدیک غروب آفتاب نباشد.

- توقف کمتر در افتاب و کاهش فعالیتهای جسمی و درگیریهای فکری به ویژه در محیط گرم

- استفاده کمتر از رنگهای گرم و پوشیدن لباس هایی با رنگهای روشن و طبیعت خنک

- پرهیز از بوها و عطرهای گرم

- مالیدن روغن بادام یا بنفشه به بدن، شکم، گونه ها، پیشانی و پشت گوش

- استراحت کردن در جای تاریک با هوای خنک و بوهای خنک

کاهو کاهنده حرارت و تعدیل کننده خشکی اخلاط بدن است و تشنگی و التهاب ناشی از مواجهه با گرما را کاهش می دهد. مصرف کاهو با سکنجبین نعناعی، یکی از بهترین راه های چیرگی بر تشنگی و التهاب و خشکی بدن در روزهای گرم تابستان است.

بیش از حد آب ننوشید
نوشیدن زیاد آب و دیگر مایعات در فاصله افطار تا سحر اشتباه است. فرآیندهای تشخیص کاهش مایعات بدن، کارآمدند و به موقع احساس تشنگی را ایجاد می کنند. بدن ما به این حجم زیاد مایعات نیازی ندارد و با این کار، تنها بار کلیه ها زیاد می شود و به دستگاه گردش خون نیز زحمت مضاعفی تحمیل می شود. باید توجه کنیم که تشنگی، الزاما با نوشیدن آب برطرف نمی شود و مصرف تری بخشهایی چون مواد لعاب دار مانند شربت خاکشیر، مصرف متعادل سبزیجات و میوه جات تازه و همچنین آب میوه های طبیعی، کاهو، خیار بوته ای بدون پوست و بدون نمک، سکنجبین، روغن بادام شیرین، روغن بنفشه و جو نیز به تامین رطوبت مورد نیاز بدن کمک می کند و موجب کاهش شدت عطش می شود و از سوی دیگر این خوراکیها، منابع مفیدی برای تامین املاح و ویتامینها نیز هستند. گفتیم که بخشی از تشنگی ها هم ناشی از عطش قلبی هستند که به علت تنفس در هوای گرم و برخی عوامل روحی ایجاد می شود.

کاهو، موهبتی برای گرمای  تابستان
در کتب طب حکمی ایران، برگ و ساق کاهو به عنوان غذای دوایی شناخته می شود؛ به این معنی که کاهو هم غذائیت دارد و از ان اخلاط چهارگانه به ویژه خلط خون ساخته می شود و هم می تواند موجب تغییرات مزاجی در مصرف کننده شود. طبیعت کاهو، سرد و تر در درجه دوم است یعنی خوردن مقادیر کم آن نیز در فرد «سالم معتدل المزاج»، سردیبخش و تریزا است ولی در این مصرف کم، سردی و تری حاصل از خوردن کاهو آن قدر زیاد نیست که موجب دگرگونی زیان آور در مزاج فرد شود. کاهو کاهنده حرارت و تعدیل کننده خشکی اخلاط بدن است و تشنگی و التهاب ناشی از مواجهه با گرما را کاهش میدهد. مصرف کاهو با سکنجبین نعناعی یکی از بهترین راههای چیرگی بر تشنگی والتهاب و خشکی بدن در روزهای گرم تابستان است. روزه داران بهتر است دو ساعت پس  از افطار، قدری کاهو و سکنجبین میل کنند و اگر برای سحری میل غذا خوردن ندارند، دست کم کاهو و سنکجبین را در وعده سحر از دست ندهند. زیاده روی در مصرف کاهو برای بیماریهای ریوی مضر است و می تواند موجب کاهش میل جنسی، کدورت حواس، کاهش حافظه، کند فهمی، ضعف بینایی و تولید ریح شود.

ماء الشعبر طبی، نوشیدنی معجزہ گر
کسانی که طی ساعات روزه داری، دچار تشنگی شدید و کاهش رطوبات بدن میشوند، می توانند با مصرف ماءالشعیر طبی به جای آب و چای در سحر و ساعات پس از افطار، عوارض ناخواسته احتمالی را کاهش دهند. دستور تهیه ما الشعیر طبی چنین است: ۵۰ گرم جوی پوست کنده سالم (نه پرک و نه نیم کوب) را با چهار لیوان آب (حدود یک لیتر)، با حرارت ملایم، آهسته بجوشانید تا وقتی که جوها به حالت شکفته و کاملا پخته برساند. این زمان به طور متوسط ۴۰ تا ۵۰ دقیقه طول می کشد. پس از آن، تا این ترکیب سرد نشده، آن را صاف کنید و در جای خنک قرار دهید تا سرد شود. از این چهار لیوان، بیش از سه لیوان آب جو به دست می آید که حداکثر دو روز در یخچال قابل نگهداری است. هنگام مصرف ماالشعیر به دست آمده باید تکان داده شود تا دردی و بخش رقیق آن با هم مخلوط شوند و فرد از غذائیت ماالشعیر نیز بهره مند شود. در صورتی که نوشیدن ما الشعیر همراه با رسوب آن خوشایند نباشد، میتوان تنها بخش آبکی رقیق بالای آن را نوشید که بدین ترتیب، فرد از کیفیت سردی دهندگی و تری بخشی ماه الشعیر طبی بهره مند میشود ولی از غذائیت آن سودی نمیبرد.